Instytut Socjologii i Pracy Socjalnej powstał z przekształcenia Instytutu Pracy Socjalnej w odpowiedzi na rozwijającą się ofertę kształcenia, na mocy uchwały Senatu UPJPII nr 181/2020 z dnia 21 grudnia 2020 r. Instytut prowadzi kształcenie na kierunku Socjologia studia II stopnia oraz Praca Socjalna studia I i II stopnia. Studia pierwszego stopnia na kierunku praca socjalna zostały uruchomione 1 października 2011 roku, jeszcze w ramach struktur Instytutu Nauk o Rodzinie, a pierwsi studenci drugiego stopnia rozpoczęli zajęcia 1 października 2014 roku.

Decyzją Senatu Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, 21 stycznia 2013 roku został powołany Instytut Pracy Socjalnej, który obecnie ma swoją siedzibę w budynku dydaktycznym Uniwersytetu przy ul. Bernardyńskiej 3 w Krakowie.